Η Δύση φοβάται μια περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία, μετά τις ασυνήθιστες στρατιωτικές κινήσεις που διαπιστώνει από την πλευρά της Ρωσίας. Από το 2014, το κλίμα ανάμεσα στους δύο γείτονες είναι τεταμένο. Ας
Η Δύση φοβάται μια περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία, μετά τις ασυνήθιστες στρατιωτικές κινήσεις που διαπιστώνει από την πλευρά της Ρωσίας. Από το 2014, το κλίμα ανάμεσα στις δύο γειτονικές είναι τεταμένο, ωστόσο οι απόψεις διίστανται ως προς τις προθέσεις της Μόσχας.
Η Μόσχα αρνείται οποιαδήποτε σχέδιο εισβολής στην Ουκρανία και κατηγορεί το Κίεβο και το ΝΑΤΟ για προκλήσεις στα σύνορά της. Τα μέλη του ΝΑΤΟ καθώς και το Κίεβο ανησυχούν για μια πιθανή ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, λόγω εισροής ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα, με νωπές τις μνήμες από την εισβολή στην Κριμαία το 2014.
Με την αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε να παίρνει σάρκα και οστά στη μεταναστευτική κρίση στη Λευκορωσία, η νέα επίδειξη δύναμης από το Κρεμλίνο εγείρει φόβους για μια ακόμη κλιμάκωση και ενέχει τον κίνδυνο ανοιχτής σύγκρουσης.
- Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση στην Ουκρανία;
Η ανατολική Ουκρανία βρίσκεται στη δίνη ενός εμφυλίου πολέμου από το 2014 μεταξύ των φιλορωσικών δυνάμεων που είναι εγκατεστημένες στην περιοχή του Ντονμπάς και της κεντρικής κυβέρνησης στο Κίεβο. Η σύγκρουση αυτή έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε 13.000 ανθρώπους παρά τις συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός του Μινσκ που υπεγράφησαν το 2015.
Αυτές οι συμφωνίες όρισαν τη γραμμή επαφής μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των αυτονομιστών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ. Η Ουκρανία έχει χάσει τον έλεγχο των συνόρων της με τη Ρωσία καθώς και το 3% της επικράτειάς της. Έκτοτε, τα ένοπλα επεισόδια είναι συχνά.
Η Μόσχα κατηγορείται ότι πυροδοτεί αυτή τη σύγκρουση εξοπλίζοντας και χρηματοδοτώντας φιλορωσικές δυνάμεις, ακόμη και προσφέροντας στρατιώτες χωρίς διακριτικά.
Η Ρωσία και η Ουκρανία, αμφότερες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, βρίσκονται επίσης σε διαμάχη μετά την εισβολή στη χερσόνησο της Κριμαίας το 2014, και την επακόλουθη προσάρτησή της από τη Μόσχα, την οποία έχει αναγνωρίσει μόνο η Λευκορωσία.
- Για ποιο λόγο κατηγορεί η Δύση τη Ρωσία;
Στα μέσα Νοεμβρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ακολουθούμενες από το ΝΑΤΟ, εξέφρασαν ανησυχίες για μία «ασυνήθιστη στρατιωτική δραστηριότητα» από την πλευρά της Ρωσίας στα περίχωρα της Ουκρανίας, η οποία θα μπορούσε να προμηνύει εισβολή στη χώρα. Η Μόσχα το αρνείται.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ μίλησε για παρουσία τεθωρακισμένων οχημάτων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και «δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών» που είναι έτοιμοι για μάχη». Σύμφωνα με τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν, «δεν γνωρίζουμε αν ο πρόεδρος Πούτιν έχει λάβει απόφαση για την εισβολή. Γνωρίζουμε απλά ότι χτίζει την ικανότητα να το κάνει γρήγορα, αν το αποφασίσει».
Για την Τατιάνα Καστούεβα-Ζαν, διευθύντρια του Κέντρου Ρωσίας στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (Ifri), οι Ουκρανοί ανησύχησαν για αυτούς τους στρατιωτικούς ελιγμούς καθυστερημένα: «Μόνο αφού πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ουκρανός Υπουργός Εξωτερικών επέστρεψε πιο ανήσυχος» λέει.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι έκανε λόγο στις 26 Νοεμβρίου για «πολύ επικίνδυνα μηνύματα» από τη Μόσχα. Ο επικεφαλής των πληροφοριών της Ουκρανίας Κιρίλο Μπουντάνοφ διαβεβαιώνει ότι η Ρωσία έχει συγκεντρώσει 92.000 στρατιώτες στα σύνορα της χώρας του και λέει ότι φοβάται επίθεση στο τέλος Ιανουαρίου.
Το ΝΑΤΟ μοιράστηκε δορυφορικές πληροφορίες με το Κίεβο ότι το Κρεμλίνο έχει συγκεντρώσει 100 τακτικά τάγματα και πυραύλους Iskander περίπου 240 χιλιόμετρα από τα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας, καθώς και στη Λευκορωσία και την Κριμαία.
Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία πραγματοποιεί ελιγμούς μεγάλης κλίμακας κοντά στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ είχε ήδη ανησυχήσει τον Απρίλιο. «Αυτό που είναι πιο ανησυχητικό σε σύγκριση με τα συνηθισμένα είναι η κλίμακα της ρωσικής στρατιωτικής κινητοποίησης. Αλλά οι ερμηνείες συνεχίζουν να αποκλίνουν », αναλύει η ερευνήτρια από το Ifri.
- Υπάρχει πράγματι κίνδυνος εισβολής;
«Οι αναγνώσεις του τι συμβαίνει τώρα στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές: ποικίλλουν μεταξύ της ρωσικής επίδειξης δύναμης για να ασκηθεί πίεση στον Πρόεδρο Ζελένσκι και τους δυτικούς εταίρους του και τον φόβο μιας πραγματικής εισβολής στην Ουκρανία», συνοψίζει η Τατιάνα Καστούεβα.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια, μια εισβολή στην Ουκρανία θα εγκυμονούσε «τεράστιους» κινδύνους για τη Ρωσία, όπως είναι οι δυτικές κυρώσεις, αλλά και το «μπλόκο» στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2.
Αυτοί οι λεονταρισμοί από τη Μόσχα χρησιμεύουν κυρίως για να αποτρέψουν το ΝΑΤΟ από οποιαδήποτε προσέγγιση με την Ουκρανία, της οποίας η ενδεχόμενη ένταξη στη Συμμαχία θα αποτελούσε casus belli για το Κρεμλίνο.
- Πώς αντέδρασαν η Ουκρανία και η Ατλαντική Συμμαχία;
Το ΝΑΤΟ και οι Ηνωμένες Πολιτείες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα σχέδια της Ρωσίας στην Ουκρανία και προσπαθούν να προειδοποιήσουν τη Μόσχα για τις συνέπειες μιας εισβολής, έστω και μικρής.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ διαβεβαίωσε ότι οι Σύμμαχοι διατηρούν «πολλές επιλογές», δηλαδή οικονομικές ή πολιτικές κυρώσεις, λόγω έλλειψης δυνατοτήτων στρατιωτικής επέμβασης. Και αυτό γιατί η άμεση αντιπαράθεση μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων στρατιωτών είναι το απόλυτο «ταμπού» αφού οι δύο χώρες έχουν πυρηνικά όπλα. Ταμπού που έγινε σεβαστό κατά τη διάρκεια σαράντα ετών ψυχρού πολέμου. Ο Ουκρανός πρόεδρος από την πλευρά του εκτιμά ότι η Ρωσία αναζητά πρόσχημα για να επέμβει στρατιωτικά στη χώρα του, η οποία πλέον θα ήταν έτοιμη να ανταποκριθεί.
Ο ουκρανικός στρατός, που εφοδιάζεται με σύγχρονο οπλισμό από πολλές δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και της Τουρκίας, είναι πολύ πιο εύρωστος από ό,τι το 2014, όπου ήταν εξοπλισμένος με απαρχαιωμένο και σπάνιο εξοπλισμό. Ο Ουκρανός ηγέτης, που επιθυμεί «άμεσες διαπραγματεύσεις» με τη Μόσχα, ζήτησε ωστόσο από το ΝΑΤΟ να προχωρήσει σε «αποτρεπτικές κυρώσεις» κατά της Ρωσίας.
- Πώς δικαιολογεί η Ρωσία την κινητικότητα των στρατευμάτων της;
Η Ρωσία αρνείται οποιοδήποτε σχέδιο εισβολής, αλλά λέει ότι είναι υποχρεωμένη να πραγματοποιήσει «προληπτικές» κινήσεις, επειδή το Κίεβο υποκινεί την ανακατάκτηση του Ντονμπάς όπου ζουν 600.000 Ουκρανοί πολίτες, οι οποίοι είχαν ρωσικά διαβατήρια τα τελευταία χρόνια.
Για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος έχει προειδοποιήσει αυστηρά όσους περάσουν τις «κόκκινες γραμμές» του, το ΝΑΤΟ απειλεί την ασφάλειά της χώρας του, πραγματοποιώντας ασκήσεις στα ουκρανικά σύνορα και στη Μαύρη Θάλασσα ή αναπτύσσοντας μονάδες μέσα στη χώρα, κάτι που η συμμαχία αρνείται.
Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, Σεργκέι Λαβρόφ, κατήγγειλε την «άμεση απειλή» που αντιπροσωπεύει η Ουκρανία. «Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι το καθεστώς του Κιέβου μπορεί να ξεκινήσει μια στρατιωτική περιπέτεια», είπε, προσθέτοντας ότι «αν η Δύση δεν είναι σε θέση να αποτρέψει την Ουκρανία, αλλά αν προσπαθήσει αντίθετα να την ενθαρρύνει, τότε θα λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουμε την ασφάλειά μας.»
